Πολλές φορές ακούμε ότι «όλα είναι μέσα στο μυαλό μας», κάτι το οποίο προσπαθούμε να εφαρμόσουμε και στον αγώνα μας για την απώλεια των περιττών κιλών μας.
Ωστόσο, τι ρόλο μπορεί να παίξει η ψυχολογία μας και η υποστήριξη (επαγγελματική και φιλική) που λαμβάνουμε σε αυτόν τον αγώνα, αν όχι για το τέλειο σώμα, τουλάχιστον για μια καλύτερη εκδοχή του δικού μας;
Αυτήν την ερώτηση θέσαμε, μαζί με άλλες παρεμφερείς, στην ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια Ρομίνα Σαλούστρου, η οποία έχει πολλά να μας πει επί του θέματος.
Τι ρόλο παίζει η ψυχολογία για κάποιον που προσπαθεί να χάσει κιλά;
Η ψυχολογία έχει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια κάποιου προσώπου να χάσει κιλά. Όπως σε κάθε προσπάθεια, έτσι και με την απώλεια βάρους, η απόφαση του προσώπου και η υποστήριξή της είναι μια σύμπλοκη διαδικασία που φέρνει διάφορα συναισθήματα και σκέψεις. Σε ένα πρόσωπο που επιθυμεί να χάσει βάρος, επειδή τα κιλά που τον δυσκολεύουν αφορούν εξωτερικό χαρακτηριστικό, δηλαδή είναι ορατά και μετρήσιμα, η αγωνία είναι ακόμη μεγαλύτερη για το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τα άτομα βιώνουν επιπλέον πολλή αγωνία για το πώς οι άλλοι τους βλέπουν και μπορεί να έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα εαυτού, μεγεθύνοντας την όποια δυσκολία και βιώνοντας δύσκολα συναισθήματα. Μια καλή αυτοεκτίμηση είναι ισχυρός σύμμαχος για την υποστήριξη μιας απόφασης και για τη διατήρηση του αποτελέσματος.
Επιπλέον, υπάρχουν πολλά άλλα στοιχεία που αφορούν την ψυχολογία κάτω από το θέμα του βάρους. Η σχέση με τον εαυτό, η σχέση με το φαγητό, η εικόνα ομορφιάς, η επιθυμία να είναι κάποιος αρεστός, ο τρόπος κάλυψης των αναγκών, η φροντίδα του εαυτού, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, η διαχείριση συναισθημάτων και πολλά ακόμη θέματα σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την εικόνα του προσώπου και τη σχέση με την τροφή.
Μπορεί η ψυχολογική υποστήριξη/καθοδήγηση να μας βοηθήσει να αδυνατίσουμε;
Η ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να είναι εξαιρετικά βοηθητική, σε συνεργασία πάντα με ένα διαιτολόγο. Είναι πολύ σημαντικό κάθε ενδιαφερόμενος να απευθυνθεί σε έναν επαγγελματία για την απώλεια βάρους, καθώς η έντονη αγωνία, πολλές φορές, οδηγεί σε επικίνδυνες δίαιτες που δεν λαμβάνουν υπόψη τα προσωπικά χαρακτηριστικά του ενδιαφερομένου.
Η ψυχολογική υποστήριξη έρχεται να δράσει συμπληρωματικά σε αυτήν την προσπάθεια, πλαισιώνοντας τη φροντίδα του προσώπου σε πολλά επίπεδα. Τα περιττά κιλά, σε ψυχολογικό και συναισθηματικό επίπεδο, μπορεί να έχουν ένα συμβολικό νόημα. Μπορεί να αφορούν δυσκολίες σε προσωπικό επίπεδο, που καλύπτονται με το φαγητό. Μπορεί να είναι ένδειξη χαμηλής αυτοεκτίμησης, που ζητά να επιβεβαιωθεί από μια εικόνα. Μπορεί να είναι συνοδά στοιχεία μιας παθολογίας, όπως της κατάθλιψης και πολλά άλλα. Έχουμε λοιπόν κάθε φορά, σαν θεραπευτές, να κατανοήσουμε ξεχωριστά για κάθε θεραπευόμενο τι σημαίνουν τα παραπανίσια κιλά του και να ορίσουμε ένα θεραπευτικό πλάνο ανάλογα με την εκάστοτε δυσκολία. Η παράλληλη φροντίδα του συναισθηματικού επιπέδου μπορεί να φέρει θεαματικά αποτελέσματα στην εξωτερική εικόνα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο στόχος της ψυχοθεραπείας περιορίζεται σε αυτό.
Υπάρχει τρόπος να διαχειριστούμε το στρες που προκύπτει από την εικόνα του εαυτού;
Η εικόνα εαυτού είναι πολύ σημαντική, καθώς βασιζόμενη και σε αυτήν, ορίζουμε την αυτο-αξία μας, το αίσθημα ικανότητας/ανικανότητας, επάρκειας/ανεπάρκειας. Φυσικά, το χτίσιμο της εικόνας του εαυτού, κατακτάται σταδιακά και έχει αφετηρία, θα λέγαμε, από την έναρξη της ζωής. Μια εικόνα εαυτού που δεν είναι ικανοποιητική για το πρόσωπο, φέρνει δύσκολα συναισθήματα και φυσικά άγχος. Το άγχος μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο εάν αναπτύσσεται στον κατάλληλο επίπεδο. Το άγχος, όταν είναι λειτουργικό, μας κινητοποιεί. Μας διατηρεί σε εγρήγορση και μας προτρέπει να κάνουμε αλλαγές προκειμένου να έχουμε όμορφα συναισθήματα. Το υπερβολικό άγχος έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή ακινητοποιεί. Βιώνοντας υπερβολικό άγχος, το πρόσωπο παραιτείται, νιώθει ανήμπορο να αλλάξει την κατάσταση, βουλιάζει. Η ψυχοθεραπεία μπορεί και σε αυτήν την περίπτωση να δράσει βοηθητικά, φροντίζοντας το άγχος ώστε να φτάσει σε λειτουργικά επίπεδα.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό το πρόσωπο που προσπαθεί να χάσει κιλά, να εντάξει στο πρόγραμμά του διαδικασίες που του είναι ευχάριστες και όχι βασανιστικές. Μπορεί για κάποιον να είναι το γυμναστήριο ή ένα άθλημα και για κάποιον άλλο το περπάτημα ή η βόλτα με τον σκύλο. Είναι πολύ σημαντικό να μη γίνεται κάποια δραστηριότητα τιμωρητικά, με σκοπό να ζορίσει τον ενδιαφερόμενο και να τον εγκλωβίσει σε μια καθημερινότητα που δεν έχει ευχαρίστηση.
Αν η δυσκολία ελέγχου του βάρους μας οφείλεται σε αυξημένα επίπεδα άγχους ή άλλους ψυχολογικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα η έλλειψη αυτοπεποίθησης, ποιος είναι ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης;
Κάθε περίπτωση είναι μοναδική, για το λόγο αυτό χρειάζεται προσωποποιημένη αντιμετώπιση τόσο σε διαιτολογικό επίπεδο, όσο και σε ψυχολογικό. Είναι επομένως χρήσιμο για το πρόσωπο που επιθυμεί να χάσει βάρος, να το κάνει σωστά, φροντίζοντας κάθε πτυχή του εαυτού του. Το άγχος και η χαμηλή αυτοεκτίμηση οδηγούν και σε άλλες δυσκολίες, πέρα από την όποια σύνδεση μπορεί να έχουν με το βάρος, επομένως είναι πολλαπλό όφελος τέτοια θέματα να φροντιστούν.
Το πιο σημαντικό είναι να υπάρχει απόφαση από το πρόσωπο. Με τρυφερότητα, κατανόηση και με μια καλή επεξεργασία του τι μπορεί να οδήγησε μέχρι εδώ, μπορεί να φτάσει σε ένα αποτέλεσμα που να χαίρεται τον εαυτό του και να μπορεί να διατηρήσει την εικόνα αυτή, αφού βήμα-βήμα την κατέκτησε συνειδητά.
Η απόφαση, λοιπόν, αρχικά και η επαγγελματική στήριξη της πορείας στη συνέχεια, είναι ο πιο κατάλληλος τρόπος τόσο για την επίτευξη του στόχου, όσο και για τη διατήρηση του αποτελέσματος.
Πόσο σημαντική είναι η συμβολή του περίγυρου και η βοήθεια που μπορεί να προσφέρει;
Όταν μιλάμε για παιδιά, οι γονείς χρειάζεται να είναι ιδιαιτέρα προσεκτικοί, αλλά και τρυφεροί με το θέμα των κιλών και της εξωτερικής εμφάνισης γενικότερα. Χρειάζεται να ακούσουν τα παιδιά τους και να τα καθησυχάσουν όταν δεν υπάρχει κάποια δυσκολία, γεμίζοντάς τα όμορφα λόγια, αλλά και να τα φροντίσουν απευθυνόμενοι σε έναν επαγγελματία όταν αυτό χρειάζεται. Η γνώμη του παιδιάτρου είναι πολλή σημαντική για το θέμα αυτό. Όταν μιλάμε για τη διατροφή των παιδιών, χρειάζεται να γίνουν αλλαγές σε επίπεδο οικογένειας, επομένως είναι χρήσιμο οι γονείς να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό προκειμένου να φροντίσουν όμορφα το παιδί τους, βοηθώντας το να δομήσει έναν υγιή εαυτό.
Σε επίπεδο ενηλίκων, είναι επίσης πολύ σημαντικό το περιβάλλον. Μια υποστηρικτική σύντροφος, ένας τρυφερός σύντροφος, μπορεί να προσφέρει ένα υπέροχο πλαίσιο για να ευοδωθεί μια προσπάθεια απώλειας βάρους. Πέρα λοιπόν από την όποια θεραπεία, οι σχέσεις είναι πολύτιμες: Σύντροφοι που είναι εκεί για να καμαρώσουν, να στηρίξουν, να αλλάξουν κι εκείνοι, περήφανοι για τη διάθεση του αγαπημένου τους.
Πηγή: Ηρώ Κουνάδη - in2life.gr